Dziedzicznie przez małżonka

Dziedzicznie przez małżonka

Małżonek to dość specyficzny spadkobierca. Nie jest on krewnym, a mimo to występuje w dwóch grupach dziedziczenia. Otrzymuje spadek z ustawy razem z dziećmi spadkodawcy lub z jego rodzicami (rodzeństwem), jeżeli spadkodawca dzieci nie miał.

Gdy dziedziczy razem z dziećmi, jego udział nie może być mniejszy niż ¼, a w wypadku dziedziczenia z rodzicami spadkodawcy (rodzeństwem), wynosi ½.

Warto też zaznaczyć, ze na spadek może liczyć tylko „aktualny” małżonek zmarłego. Byli małżonkowie nie mają ustawowych uprawnień do spadku. Podobnie nie będzie dziedziczyć małżonek pozostający w separacji. Mogą oni jednak być wskazani w testamencie.

Sprawy sądowe trwają czasem latami. Zdarza się, że jedna ze stron w międzyczasie umiera. W wypadku gdy strona w sprawie rozwodowej umiera, dalsze jej toczenie się traci sens. Gdyby jeszcze za życia spadkodawca wniósł o rozwód lub separację z winy małżonka, a byłoby to uzasadnione, to pozostali spadkobiercy ustawowi (dzieci, ewentualnie: rodzice, rodzeństwo) mogą żądać wyłączenia tego małżonka od spadkobrania. Jest to specjalny rodzaj powództwa (art. 940 k.c.), wnoszonego w terminie od 6 miesięcy od dowiedzenia się o otwarciu spadku do maksymalnie roku od otwarcia spadku (zgonu spadkodawcy)

W powyższym przypadku to sąd oceni, czy małżonek był faktycznie winny rozpadu małżeństwa, które stanowi podstawę do dziedziczenia, a w związku z tym, dziedziczyć nie powinien.

Ciekawostka (art. 939 k.c.)

Co po śmierci małżonka dzieje się z telewizorem, książkami, pralką, odkurzaczem, kuchenką mikrofalową? Co od zasady są dziedziczone przez spadkobierców, z jednym tylko „ale”.

Małżonek, który dziedziczy z ustawy (nie ma testamentu), może żądać ponad swój udział spadkowy przedmiotów urządzenia domowego, z których za życia spadkodawcy korzystał wspólnie z nim lub wyłącznie sam.

Oznacza to, że po ustaleniu kto w jakiej części dziedziczy, małżonek może żądać od innych, by przenieśli swoje udziały w tych urządzeniach na niego. W ten sposób nie zostanie pozbawiony przy podziale spadku dostępu do podstawowych urządzeń domowych, które inni spadkobiercy mogliby chcieć zagarnąć dla siebie lub sprzedać.

Żądanie takie jest traktowane jako zapis zwykły. Małżonek może z niego skorzystać tylko pod warunkiem, że istniało wspólne pożycie pomiędzy nim, a spadkodawcą. Małżeństwo o ile nie zostanie rozwiązane, trwa pomimo ustania pożycia, w takim jednak wypadku, uprawnienie to nie będzie przysługiwać.

Żądania nie będzie można skierować wobec spadkobierców w postaci dzieci, wnuków, prawnuków zmarłego, którzy zamieszkiwali ze spadkodawcą w chwili jego śmierci. Oni zapewne też korzystali z tych urządzeń, a pozostają najbliższą rodziną.